UNWIND

Groepsdruk

June 8, 2025
By Britney Lindo

Introductie

Groepsdruk is een concept waar veel mensen last van kunnen hebben. Ik vraag me af in hoeverre men ervan bewust is hoeveel invloed mensen om je heen kunnen hebben. Ergens vind ik het prachtig. Gevoelig zijn voor groepsdruk laat zien hoe erg we in de kern verbonden zijn met elkaar en nog steeds sociale wezens zijn die in een individualistische samenleving, soms nog (onbewust) snakken naar het collectivisme. Het wordt alleen een probleem wanneer het ten koste gaat van jouw waarden, principes en overtuigingen en jouw ‘veilige’ omgeving eventueel op het spel kan staan.

In deze blog staan wij stil bij tips and tricks voor het omgaan met groepsdruk. Daarnaast focussen wij ons ook specifiek op FOMO, the Fear Of Missing Out.

Wat is groepsdruk?

Groepsdruk (of peer pressure)betekent dat een groep mensen bewust of onbewust druk op jou uitoefent om iets wel of niet te doen ^[2]. Als er sprake is van groepsdruk, doe je eigenlijk iets wat je niet zou doen als je ook alleen was geweest. Groepsdruk kan positief of negatief zijn. Bij positieve zaken kan je bijvoorbeeld denken aan vrienden die jou (onbewust) ertoe zetten om te sporten of gezond te eten. Bij negatieve zaken (wat voor iedereen verschillend kan zijn) is het verschil dat je er achteraf een rotgevoel aan overhoudt.

Groepsdruk wordt voornamelijk geassocieerd met jongeren, omdat die vanwege hun ontwikkelingsproces nog extra vatbaar zijn voor de invloed van hun leeftijdgenoten ^[1]. De reden dat mensen toch iets onvrijwilligs doen onder groepsdruk, komt doordat ieder mens de behoefte heeft om ergens bij te horen ^[2]. De angst om er niet meer bij te horen is hierbij groter dan je eigen wil. Iedereen is dus gevoelig voor groepsdruk, de één wel wat meer dan de ander. De mate waarin iemand gevoelig is voor peer pressure, heet peer conformity ^[1].

Wat is FOMO?

In de psychologie wordt FOMO gedefinieerd als de wens om constant verbonden te zijn met wat anderen doen en de angst dat anderen een leuke tijd ervaren zonder jou ^[3]. Deze angst kan ook voortkomen uit het idee dat je iets hebt gemist, wat je nooit meer kan ervaren ^[4]. Hierbij kan je sterk het gevoel krijgen dat je iets waardevols bent verloren. Dit kan gevoelens van onrust opwekken of het idee dat je buitengesloten of alleen bent.

FOMO ontstaat vaak of wordt versterkt door social media ^[4]. Omdat we constant overal kunnen zien wat voor leuke dingen iedereen doet, kunnen er gevoelens van onzekerheid ontstaan of het idee dat we verkeerde keuzes hebben gemaakt ^[3]. Door het idee dat je iets mist, kan je de druk voelen om iets te gaan doen ^[4]. Tegenwoordig is het normaal om altijd bezig te zijn en is drukte de norm. Door social media en de mensen om ons heen, krijgen we de indruk dat alles ook leuk moet zijn. De drang om geluk na te streven, vergroot de angst om iets te missen juist meer.

Jongeren hebben vooral last van FOMO, door de ontwikkelingsfase van hun identiteit, de gevoeligheid voor de mening van anderen en het nodig hebben van anderen om plezier te ervaren ^[4]. Mensen die perfectionistisch, leergierig en optimistisch zijn, zijn gevoeliger voor FOMO. Deze groep is continu op zoek naar betere keuzes en voelt daardoor de angst om dingen mis te lopen. Uit onderzoek blijkt dat mensen die ook hoog scoren op FOMO, gemiddeld minder gelukkig zijn en minder tevreden zijn met hun leven ^[3].

Het gevaar van FOMO, is dat deze sterke gevoelens kunnen leiden tot stress, angst of zelfs een depressie. Genoeg rust om te herstellen is normaal voor je lichaam en geest. Als je constant niks wil missen, kan je op een gegeven moment over je eigen grenzen gaan en raak je uitgeput.

Hoe voorkom je (negatieve) groepsdruk?

Er zijn een aantal tips om weerbaarder te zijn tegen groepsdruk. Het besef dat groepsdruk bestaat, helpt al heel wat ^[2].
- Denk van tevoren na wat jouw grenzen zijn;
- Probeer naar je eigen gevoel te luisteren;
- Spreek uit naar de groep dat je liever zelf keuzes maakt;
- Durf nee te zeggen;
- Geef aan dat je liever over iets nadenkt, zodat je de tijd kan nemen om te beslissen;
- Praat erover met iemand van de groep bij wie je je fijn voelt;
- Praat er eventueel met een buitenstaander over. Omdat die niet in de groep zit, kan diegene jou helpen met het maken van andere keuzes;
- Als je vaak last hebt van groepsdruk en je niet de veiligheid voelt om af te wijken, kan je een moment nemen om te reflecteren of dit dan wel de juiste vrienden voor jou zijn.

Naast tips voor groepsdruk, hebben we ook specifieke tips tegen FOMO:
- Acceptatie
- Accepteer dat het onmogelijk is om overal en altijd aanwezig te zijn en vertrouw erop dat er weer nieuwe leuke kansen voorbij komen.
- Verminder je social media gebruik
- Oefen met het verminderen of wegblijven van prikkels.
- Wees je bewust van je gedachten en gevoelens
- Wanneer je FOMO aanvoelt, sta dan stil bij waarom je die angst voelt.
- Wees realistisch
- Het is onmogelijk om overal bij te zijn. Stel prioriteiten en focus je op dingen die je energie geven.
- Focus verleggen
- Verleg je focus van dingen die je mist, naar wat je wél doet.
- Zoek professionele hulp
- Als het je niet lukt om van dit gevoel af te komen, kun je overwegen om hier hulp voor te zoeken. Er kan namelijk een onderliggende reden zijn waarom je deze angst zo intens ervaart.

Mocht je zelf moeite hebben met groepsdruk, hopen we dat deze tools een verrijking kunnen zijn. Als je zelf aanvullingen of vergelijkbare situaties hebt over dit thema, neem dan gerust contact met ons op.

Veel liefs,

Team UNWIND

Geschreven door: Britney Lindo

Bronnenlijst